Szlakiem olsztyńskiej tolerancji (Olsztyn zwiedzanie miasta)
„Kulturowe mozaiki Olsztyna” to wycieczka, podczas której zobaczymy wybrane miejsca związane z tolerancją lub jej brakiem w przestrzeni miasta. Szkic ten jest jedynie wstępem, pierwszym krokiem do szerszej refleksji nad różnorodnością Olsztyna. Prezentowany szlak nie pretenduje do bycia kompletnym ani wyczerpującym, lecz stanowi zaproszenie do dalszego dialogu i współtworzenia traktu olsztyńskiej tolerancji. Miejsca tu zaproponowane są jedynie punktem wyjścia i stanowią pretekst do głębszej rozmowy o przeszłości tolerancji w Olsztynie, a także o tym, jak współcześnie tworzymy przestrzeń wzajemnego szacunku w naszym mieście.
Olsztyn zwiedzanie z przewodnikiem
Dom Polski
Partyzantów 87
Budynek, w którym obecnie mieści się Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego, jest symbolem wytrwałości w dążeniu do zachowania polskiej tożsamości w Olsztynie w okresie dwudziestolecia międzywojennego. Mimo trudnych warunków, jakie niosła porażka plebiscytowa w 1920 roku, w murach tego gmachu działały organizacje polskie, szkoła, przedszkole, biblioteka oraz harcerstwo, wspierające rozwój polskiej społeczności. Upamiętnione na tablicach osoby, takie jak Jerzy Lanc i Jan Baczewski, symbolizują poświęcenie i walkę o prawa narodowe.
Konsulat Polski w Olsztynie
Plac Konsulatu Polskiego 5
Konsulat RP w Olsztynie został utworzony w 1920 roku, by reprezentować polskie interesy w Prusach Wschodnich. Początkowo miał swoją siedzibę na obecnej ulicy Partyzantów, a następnie przy dzisiejszej Dąbrowszczaków. Potem do 1939 roku mieścił się w secesyjnej kamienicy przy Friedrich-Wilhelm-Platz 5 (obecnie plac Konsulatu Polskiego), gdzie na pierwszym piętrze znajdowały się biura, a na drugim gabinet konsula i mieszkania. Obecnie w budynku ma swoją siedzibę m.in. Towarzystwo Miłośników Olsztyna.
I Olsztyńskie Dni Widoczności Osób Transpłciowych i Niebinarnych TRANSATLANTYK
Kamienica Naujacka, Dąbrowszczaków 3
W 2024 roku Kamienica Naujacka gościła I Olsztyńskie Dni Widoczności Osób Transpłciowych i Niebinarnych TRANSATLANTYK. Wydarzenie to miało na celu zwiększenie świadomości na temat społeczności transpłciowych i niebinarnych oraz promowanie ich praw i widoczności w mieście. Program dni obejmował różnorodne panele dyskusyjne i warsztaty, które przyciągnęły uczestników z różnych środowisk, tworząc przestrzeń do dialogu.
Dawna loża wolnomularska
Kajki 3
Loża wolnomularska w Olsztynie została założona w 1888 roku pod nazwą „Kamień nad Łyną”. Po kilku przeprowadzkach członkowie loży zbudowali własną siedzibę w 1913 roku przy obecnej ul. Kajki 3, w której działali aż do jej rozwiązania po dojściu nazistów do władzy w latach 30. XX wieku i rozpoczęciu prześladowań masonów w całych Niemczech.
Wolnomularstwo to ruch filozoficzno-społeczny, który promuje idee braterstwa, moralności oraz poszukiwania prawdy. Masoni organizowali się w lożach, gdzie odbywały się spotkania, ceremonie i rytuały. W przeszłości masoni byli postrzegani jako grupa elitarna, co prowadziło do różnych kontrowersji i teorii spiskowych. W wielu krajach, zwłaszcza w okresach politycznych napięć, organizacja ta była prześladowana.
Kościół Chrystusowy w RP. Społeczność Chrześcijańska w Olsztynie
Warmińska 23
Podczas II wojny światowej do Olsztyna przybyli członkowie Zjednoczenia Kościołów Chrystusowych, którzy wraz z rodzinami rozpoczęli działalność duszpasterską i zabezpieczali protestanckie obiekty sakralne w regionie Warmii i Mazur. W czerwcu 1945 roku utworzono Zbór Kościoła Chrystusowego w Olsztynie, a w lipcu 1946 roku zajęto kaplicę przy ul. Warmińskiej 23. Wcześniej należała ona do niemieckiej Społeczności Ewangelickiej, w ramach której w czasie wojny działała część Zborów Kościoła Chrystusowego, jak również chrześcijanie baptyści, którzy obiekt ten wybudowali.
Haus Kopernikus
Partyzantów 3
Kamienica została wzniesiona około 1904 roku przez mistrza murarskiego Joachima Hosmanna. W latach 30-tych XX w. mieścił się tu Urząd Finansowy. Obecnie dom jest siedzibą Olsztyńskiego Stowarzyszenia Mniejszości Niemieckiej. Według spisu powszechnego z 2021 roku w województwie warmińsko-mazurskim żyje 4 717 osób narodowości niemieckiej.
Siedziba organizacji została nazwana imieniem Mikołaja Kopernika – osobistości światowej sławy, która jest istotną postacią zarówno dla Polaków, jak i Niemców. Zamiast koncentrować się na sporach o jego pochodzenie i tożsamość narodową, warto skupić się na uniwersalnym wkładzie, jaki wniósł w rozwój nauki w kontekście globalnym. W czasach Mikołaja Kopernika pojęcie narodowości w dzisiejszym sensie nie istniało. Tożsamość ludzi określano bardziej przez przynależność do regionu, miasta, stanu czy królestwa, a nie przez nowoczesne kategorie narodowe.
Olsztyn atrakcje turystyczne
Przystanek PKP Olsztyn Śródmieście – teren dawnego cmentarza ewangelickiego
1 maja
Cmentarz ewangelicki istniał w tym miejscu w latach 1873-1947. Po jego likwidacji nie przeprowadzono ekshumacji zwłok. Wraz z pracami przy budowie przystanku kolejowego Olsztyn Śródmieście upamiętniono na specjalnych tablicach ponad 1370 osób, które zostały pochowane w tym miejscu. Byli to m.in. przedstawiciele ówczesnych władz – burmistrz Olsztyna Oskar Belian czy przedsiębiorcy, np. Karl Roensch (jedna z najbardziej zasłużonych dla rozwoju nowoczesnego Olsztyna postaci) czy Otto Naujack (przedsiębiorca budowlany, właściciel cegielni, członek Rady Miasta, rentier).
Ulica Marii Skłodowskiej-Curie
Ulica ta przez dekady była jednym z głównych miejsc w Olsztynie, gdzie mieszkali Romowie. Romowie, znani z barwnego stylu życia i umiejętności artystycznych, przyczynili się do stworzenia unikalnej atmosfery, która definiowała tę część Olsztyna. Ich historia na ulicy Skłodowskiej-Curie przypomina o wartości różnorodności w społeczeństwie i konieczności dążenia do akceptacji i zrozumienia wszystkich mieszkańców, niezależnie od ich pochodzenia. Według spisu powszechnego z 2021 roku romska mniejszość etniczna w województwie warmińsko-mazurskim liczy 419 osób.
Olsztyńska Pantomima
Teatr Jaracza w Olsztynie, 1 maja 4Olsztyńska Pantomima, działająca w latach 1957-2009, była pionierskim amatorskim teatrem osób niesłyszących, który przez ponad pół wieku dawał głos wykluczonym społecznie artystom. Grupa swoje spektakle wystawiała m.in. na deskach Teatru Jaracza.
Za sprawą Bohdana Głuszczaka wprowadzono pantomimę jako główną formę wyrazu. Zespół z sukcesami prezentował spektakle na krajowych i międzynarodowych festiwalach, zdobywając liczne nagrody i uznanie. Artyści, wykorzystując ruch i emocje, udowodnili, że komunikacja nie ogranicza się do słów, a ich osiągnięcia stały się symbolem tolerancji i integracji osób z niepełnosprawnościami w sztuce. Pantomima Olsztyńska, z ponad 200 artystami na przestrzeni lat, nie tylko wzbogaciła lokalną kulturę, ale także przyczyniła się do większego zrozumienia i akceptacji różnorodności w społeczeństwie.
Rzeźba Macierzyństwo
Plac Jana Pawła II, przed Urzędem Miasta Olsztyna
Autorem rzeźby matki z dziećmi jest Kazimierz Zieliński, a powstała ona w 1978 roku, stanowiąc symbol macierzyństwa i ról, jakie pełnią kobiety w społeczeństwie. Ukazuje ona nie tylko troskliwą opiekunkę, ale także siłę i ciepło, które kobiety wnoszą w życie rodzinne i społeczne. Dziś rzeźba ta może również stanowić pretekst do dialogu na temat wyborów współczesnych kobiet w kwestii macierzyństwa, podkreślając ich prawo do autonomii i wolności w decydowaniu o tym, czy chcą mieć dzieci, czy też wybierają inne ścieżki życiowe.
Szkoła Królowej Luizy
Wyzwolenia 30
Przez wieki dziewczęta miały bardzo ograniczony dostęp do edukacji, a w wielu kręgach uważano, że ich rolą jest przede wszystkim zajmowanie się domem i rodziną. Nauka czytania, pisania czy zdobywanie innej wiedzy były zarezerwowane głównie dla chłopców. Kobiety często nie miały szans na rozwój intelektualny, a ich edukacja, jeśli w ogóle miała miejsce, ograniczała się do podstawowych umiejętności domowych. Dopiero w XIX i XX wieku zaczęły powstawać szkoły dla dziewcząt, które stopniowo umożliwiały im kształcenie się i realizowanie się w życiu zawodowym.
Pierwszą w Olsztynie szkołę średnią kształcącą wyłącznie dziewczęta różnych wyznań utworzono w 1873 roku. Do budynku na rogu obecnych ulic Wyzwolenia i Skłodowskiej-Curie szkoła wprowadziła się w 1888 roku. Liczba uczennic rosła, w związku z czym w 1900 roku budynek został rozbudowany. Nazwę Szkoły Królowej Luizy placówce nadano w 1907 roku. Patronka szkoły, Luiza Pruska (1776-1810), była żoną króla pruskiego Fryderyka Wilhelma III. Słynęła z urody i niezłomnego charakteru. W 1924 roku szkoła uzyskała tytuł „wyższego liceum”. Nauczycielką w tej placówce była w latach 1910-1927 malarka Frieda Strohmberg (1885-1940).
wycieczki z przewodnikiem Olsztyn
Tablica poświęcona Wojciechowi Kętrzyńskiemu
Wysoka Brama, Staromiejska 1
Odkrycie przez Adalberta von Winklera, że ma polskie pochodzenie, było przełomowym wydarzeniem w jego życiu. Otrzymany od siostry list, w którym kobieta ujawniła prawdę o rodowodzie rodziny, głęboko wpłynął na jego tożsamość i późniejsze działania. To nagłe odkrycie, że jego przodkowie pochodzili z kaszubskiej szlachty z miejscowości Kętrzyno, zmusiło go do przewartościowania swojego miejsca w świecie. Zainteresowanie polskością, które pojawiło się w wyniku tej wiedzy, oraz późniejsza decyzja o zmianie imienia i nazwiska na Wojciech Kętrzyński, były świadectwem jego głębokiej potrzeby przynależności do narodu, z którym nagle się utożsamił. Akceptacja własnej przeszłości oraz zrozumienie, że różne kultury i narodowości wpływają na to, kim jesteśmy, są kluczowe w budowaniu własnej tożsamości.
Gazeta Olsztyńska
Targ Rybny 1
„Gazeta Olsztyńska”, wydawana w latach 1886-1939, była nie tylko głosem polskojęzycznych Warmiaków, ale także symbolem poświęcenia dla wartości takich jak wolność słowa i prawo do tożsamości narodowej. Przez lata redaktorzy gazety, tacy jak Jan Liszewski czy Seweryn Pieniężny Senior i Junior, walczyli o zachowanie języka polskiego i tradycji w obliczu pruskiej germanizacji, narażając się na represje. Ich nieustępliwość w obronie praw mniejszości narodowej, mimo ciągłych prześladowań i finansowych trudności, była świadectwem odwagi oraz głębokiego oddania idei tolerancji i równości w walce o prawa polskojęzycznych Warmiaków w Prusach. Wiele osób związanych z Gazetą Olsztyńską za swoją działalność poniosło najwyższą cenę – cenę życia.
Tablica upamiętniająca Eugeniusza Buchholza
Staromiejska 2/5
Eugeniusz Buchholz, niemiecki Warmiak, zasłynął jako wybitny zwolennik dialogu polsko-niemieckiego i pojednania w czasach nasilającej się germanizacji pod zaborem pruskim. Działał na rzecz współpracy w duchu chrześcijańskim, tłumacząc dzieła polskich autorów, a także angażując się w wydawanie polskojęzycznych pism. Jego księgarnia i drukarnia w Olsztynie były miejscem, gdzie mimo nacisków władz niemieckich, wciąż promowano teksty w języku polskim. Buchholz stawał w obronie polskojęzycznych Warmiaków, nawet przed plebiscytem w 1920 roku, kiedy publikował artykuły przeciwko brutalnej germanizacji. Jego działalność była wyrazem szacunku dla różnorodności kulturowej i narodowej oraz świadectwem prawdziwego humanizmu i tolerancji.
Tablica upamiętniająca postać Ericha Mendelsohna
Staromiejska 10
Erich Mendelsohn, urodzony w 1887 roku w Olsztynie, to jeden z najważniejszych architektów I połowy XX wieku, który wywarł znaczący wpływ na rozwój modernizmu i ekspresjonizmu. Życie Mendelsohna było naznaczone wieloma tragediami, w tym utratą majątku i zmuszeniem do emigracji z Niemiec z powodu prześladowań ze względu na żydowskie pochodzenie. Mimo trudności, Mendelsohn kontynuował pracę architektoniczną, a jego twórczość pozostaje inspiracją dla kolejnych pokoleń architektów. Jego kariera pokazuje, jak ważna jest tolerancja i otwartość na różnorodność kulturową, która wzbogaca świat.
Kościół ewangelicko-augsburski
Stare Miasto 1
Do 1772 roku ludność niekatolicka nie miała prawa osiedlania się w granicach Warmii na stałe. Ewangelicy zaczęli osiedlać się w Olsztynie dopiero pod koniec XVIII wieku, kiedy Warmia weszła pod zabór pruski w wyniku pierwszego rozbioru Polski. W 1877 roku wzniesiono kościół Chrystusa Zbawiciela, który stał się ważnym centrum wspólnoty ewangelickiej. W latach 30. XX wieku miasto zamieszkiwało około 15 tys. ewangelików, co świadczy o ich istotnej obecności. Choć liczba ta znacznie spadła po II wojnie światowej (dziś społeczność ewangelicka w mieście liczy około 300 osób), dziedzictwo ewangelików w Olsztynie pozostaje ważnym elementem lokalnej tożsamości.
Ławeczka Mikołaja Kopernika
zbieg ulic Zamkowej i Okopowej
Cytat „Kopernik była kobietą” z kultowego filmu Seksmisja na stałe wpisał się w polską popkulturę, żartobliwie sugerując zmianę płci w kontekście historycznych postaci. Choć Mikołaj Kopernik w rzeczywistości nie był kobietą, to ten słynny cytat otwiera przestrzeń do refleksji nad rolą kobiet w nauce. Przez wieki kobiety w nauce były marginalizowane. W dzisiejszych czasach, kiedy dyskusje o płci i równouprawnieniu są tak istotne, warto przypomnieć o potrzebie większej tolerancji i uznania dla osiągnięć kobiet, zarówno tych z przeszłości, jak i współczesnych, które również „poruszają ziemię” w wielu dziedzinach życia.
Baba Pruska z Barcian
Dziedziniec olsztyńskiego zamku, Zamkowa 2
Choć znane są jako „baby pruskie”, te wczesnośredniowieczne rzeźby w rzeczywistości przedstawiają mężczyzn, a nie kobiety. Nazwa „baba” pochodzi z języków ludów stepowych, gdzie oznaczała przodka lub praojca. Posągi te ukazują mężczyzn z brodami lub wąsami, a także z insygniami wojowników, takimi jak rogi do picia, miecze i włócznie. Prawdopodobnie są to przedstawienia zasłużonych wojowników, od których po ich śmierci oczekiwano dalszej opieki nad żyjącymi. Pruskie baby, które tak naprawdę są „chłopami”, idealnie wpisują się w dzisiejszy dyskurs o płci.
wycieczki po Olsztynie z przewodnikiem
Okno życia
Hospicjum dla Dzieci Caritas Archidiecezji Warmińskiej, ul. Kromera 5-7
Okno Życia daje matkom, które z różnych przyczyn nie mogą lub nie chcą opiekować się swoim dzieckiem, możliwość pozostawienia go w pełnej anonimowości, bez ocen i sankcji, w duchu tolerancji i zrozumienia. Okno Życia staje się przestrzenią, w której szanuje się trudne decyzje matek, jednocześnie zapewniając noworodkom natychmiastową opiekę oraz szansę na nowy dom.
Pierwotnie budynek Hospicjum dla Dzieci służył żołnierzom. Były to pierwsze budynki koszarowe w mieście. Zostały zbudowane w latach 1883–1884, dając początek olsztyńskiemu garnizonowi. Jako pierwsze stacjonowały tu jednostki strzelców. Z dawnych koszar do dziś zachował się budynek odwachu, w którym obecnie mieści się właśnie hospicjum dla dzieci.
Bet Tahara
Zyndrama z Maszkowic 2
Bet Tahara, czyli Dom Oczyszczenia, to symbol tolerancji i dialogu międzykulturowego w Olsztynie. Zbudowana w 1913 roku według projektu Ericha Mendelsohna, stanowi nie tylko cenny przykład architektury, ale także ważną pamiątkę po żydowskiej społeczności, która niegdyś zamieszkiwała miasto. Po okresie zapomnienia i zniszczeń, obiekt został odrestaurowany i przekształcony w centrum dialogu, promujące wartości różnorodności i współpracy między różnymi grupami etnicznymi. Dziś, dzięki Fundacji „Borussia”, Bet Tahara stała się miejscem, w którym odbywają się wydarzenia integrujące społeczność lokalną oraz umożliwiające poznawanie historii i tradycji różnych grup społecznych, które na przestrzeni dziejów wpływały na kształt Olsztyna.
Kościół Św. Wawrzyńca w Gutkowie
Bałtycka 135
Świątynia przez długi czas służyła trędowatym, którym nie wolno było wejść w obręb murów miejskich Olsztyna. Z tego czasu zachował się ślad po okienku w murze, przez które podawano chorym komunię. W przeszłości, gdy nie istniały skuteczne metody leczenia, trędowaci byli zmuszeni do życia w izolacji. Kościół, oferując trędowatym możliwość przyjęcia komunii, był symbolem empatii i zrozumienia. Ślad po okienku w murze w kościele Św. Wawrzyńca przypomina, że każda osoba, niezależnie od stanu zdrowia, zasługuje na szacunek i wsparcie.
Olsztyński Marsz Równości | Park Centralny
ul. Knosały 3B
Olsztyński Marsz Równości, który odbywa się od 2019 roku, rozpoczyna się na placu między Tartakiem Raphaelsohnów a dawną zajezdnią trolejbusową. Wydarzenie to ma na celu promowanie równości, respektowania praw ludzi dyskryminowanych i akceptacji osób LGBTQ+ w Olsztynie. Marsz gromadzi mieszkańców oraz osoby przyjezdne, które wspólnie manifestują swoje wartości, niosąc flagi w barwach tęczy oraz transparenty z hasłami wolnościowymi.
Dawny Miejski Dom Opieki „Wilhelm-Auguste-Viktoria-Haus”
Mariańska 3
Decyzję o budowie tego przytułku podjęto na początku XX wieku. Była ona wyrazem troski o osoby wykluczone i potrzebujące pomocy. Gmach według projektu Maxa Boldta ukończono w 1913 roku. Przygotowano go na przyjęcie około 180 podopiecznych. Poza oddziałem dla biedaków i hospicjum, posiadał oddziały dla położnic i noworodków. Inicjatywy takie odzwierciedlały rosnącą świadomość społeczną i stopniowe dążenie do większej troski o osoby marginalizowane. Przytułki były miejscem, gdzie osoby wykluczone mogły otrzymać profesjonalne i instytucjonalne wsparcie i opiekę.
Dawny cmentarz zmarłych w Szpitalu Mariackim | Siostry Katarzynki
Zakończył się proces beatyfikacyjny 15 zakonnic Zgromadzenia Sióstr św. Katarzyny Dziewicy i Męczennicy, które były ofiarami Armii Czerwonej. Z dawnego cmentarza Szpitala Mariackiego w Olsztynie ekshumowano ciała trzech katarzynek pochowanych tam w 1945 r. Siostry Christophora (Krzysztofa) – Marta Klomfass, Liberia – Maria Domnik i Generosa – Maria Bolz, wraz z całą wspólnotą sióstr pracujących w szpitalu, doświadczyły wkroczenia Armii Czerwonej do miasta w styczniu 1945 r. Poniosły śmierć broniąc własnej godności oraz stając w obronie dzieci i dorosłych – podopiecznych szpitala. Po cmentarzu przy Szpitalu Miejskim, który funkcjonował w latach 1878-1974, pozostały jedynie drzewa i główna aleja, ponieważ został on splantowany.
Zgromadzenie Sióstr św. Katarzyny Dziewicy i Męczennicy zostało założone w XVI wieku w warmińskim Braniewie przez Reginę Protmann. Był to pierwszy zakon żeński otwarty, wychodzący do ludzi. Siostry od początku istnienia zgromadzenia opiekowały się biednymi, chorymi oraz potrzebującymi. Prowadziły także szkoły dla dziewcząt. Pracowały jako pielęgniarki, nauczycielki, przedszkolanki.
Dawny Prowincjonalny Zakład Psychiatryczny
Kortowo, zachowane zabudowania wykorzystuje obecnie Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Zorganizowana opieka nad umysłowo chorymi sięga w dawnych Prusach Wschodnich połowy XIX wieku. Jako pierwszy zaczął działać szpital w Świeciu nad Wisłą. Decyzję o utworzeniu drugiego na terenie prowincji zakładu opiekuńczego w Kortowie pod Olsztynem podjął sejmik pruski w 1883 roku. Z dawnej zabudowy kortowskiego szpitala psychiatrycznego, który działał od 1886 roku, przetrwało 19 budynków, m.in. dawne pawilony dla chorych, oddziały lecznicze, domy mieszkalne lekarzy i niższego personelu, kotłownia, willa dyrektora.
W XIX wieku psychiatria dopiero zaczynała się rozwijać jako dziedzina nauki, co skutkowało tym, że akceptowano przeprowadzanie różnych eksperymentów na pacjentach. Szpital psychiatryczny w Kortowie był miejscem, w którym osoby chore umysłowo oraz niewpasowujące się w ówczesne standardy były marginalizowane i określane jako „nienormalne”. Bardzo często pensjonariusze stawali się ofiarami brutalnych eksperymentów medycznych, a nawet tracili życie. Tragiczne wydarzenia, w tym zbrodnie popełnione podczas II wojny światowej przez nazistów, pokazują, jak brak tolerancji wobec ludzkiej ułomności i choroby prowadziły do okrucieństwa i dehumanizacji. Dziś miejsce to skłania do zastanowienia nad tym, jak traktujemy osoby psychicznie chore oraz tych, którzy nie wpisują się w powszechne normy.
Olsztyn zwiedzanie z lokalnym przewodnikiem
Cerkiew greckokatolicka
Lubelska 12
Społeczność grekokatolików w Olsztynie ma swoje centrum w Katedralnym Soborze Greckokatolickim Pokrowu Matki Bożej, świątyni wybudowanej w latach 1995–2000. Ta cerkiew, z charakterystyczną kopułą i współczesnym ikonostasem, stała się nie tylko miejscem modlitwy, ale także symbolem tożsamości grekokatolickiej w regionie. W 2020 roku papież ustanowił cerkiew katedrą nowo powstałej eparchii olsztyńsko-gdańskiej, co potwierdza znaczenie tej wspólnoty w życiu religijnym regionu.
Społeczność ukraińska według spisu powszechnego z 2021 roku liczy w województwie warmińsko-mazurskim 9 556 osób. Ukraińcy są największą mniejszością narodową w regionie. W zdecydowanej większości są to potomkowie Ukraińców i identyfikowanych z nimi grup narodowościowych (Bojków, Łemków, mieszanych rodzin polsko-ukraińskich) przesiedlonych z Polski południowo-wschodniej na tzw. ziemie odzyskane w ramach akcji Wisła w 1947 roku.
Cerkiew prawosławna
Al. Wojska Polskiego 38
Społeczność prawosławnych w Olsztynie, skupiona wokół Cerkwi Opieki Matki Bożej, ma głębokie korzenie w powojennej historii miasta. Cerkiew, zbudowana w latach 1903–1904 jako kaplica Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego, od 1946 roku stała się miejscem modlitwy i życia religijnego prawosławnych przesiedleńców z Kresów Wschodnich. Dzięki nim Olsztyn zyskał nowy koloryt kulturowy, w którym tradycje wschodnie splatają się z przedwojenną tkanką pruską. Prawosławna społeczność nie tylko dba o zachowanie swoich obyczajów, ale również przyczynia się do wzbogacenia życia kulturalnego miasta.
Kościół polskokatolicki
Al. Wojska Polskiego 3
Świątynia, wzniesiona w 1881 roku, przez niemal sto lat funkcjonowała jako kaplica cmentarna rzymskokatolickiej parafii św. Jakuba. Obecnie służy parafii Matki Boskiej Wniebowziętej Kościoła polskokatolickiego w Olsztynie. Kościół Polskokatolicki w RP, pierwotnie Polski Narodowy Kościół Katolicki (PNKK), powstał pod koniec XIX wieku w USA jako odpowiedź na niezadowolenie polskich imigrantów wobec dominacji niemieckiego i irlandzkiego kleru w Kościele rzymskokatolickim. Wierni domagali się reform, w tym używania języka polskiego w liturgii. W 1904 r. odbył się pierwszy synod PNKK, który odrzucił dogmaty I Soboru Watykańskiego o uniwersalnej jurysdykcji biskupa rzymskiego i jego nieomylności w sprawach wiary i moralności. Kościół Polskokatolicki w Polsce uzyskał status prawny w 1946 r., a pełne uregulowanie prawne nastąpiło w 1995 r. Jest członkiem Unii Utrechckiej i działa na rzecz ekumenizmu.
Świadkowie Jehowy w Olsztynie
Sale Królestwa | ul. Traugutta 27, ul. Borowa 7
Świadkowie Jehowy w Olsztynie, podobnie jak w wielu innych miastach, tworzą wspólnotę opartą na działalności ewangelizacyjnej. Ich historia w regionie sięga początków XX wieku. Mimo trudnych okresów, takich jak prześladowania w czasach nazizmu czy zakazy działalności w PRL, Świadkowie Jehowy kontynuowali swoją misję, wykazując się determinacją i wytrwałością. Współcześnie społeczność liczy około 1000 osób.
Olsztyn zwiedzanie dla grup
