Olsztynek – atrakcje i zwiedzanie z przewodnikiem
Gmina wiejsko-miejska Olsztynek to największa gmina powiatu olsztyńskiego. Ponad połowę jej powierzchni stanowią lasy. Wybitne walory przyrodniczo-krajobrazowe oraz położenie przy głównych drogach (S7 i S51) sprzyjają rozwojowi turystyki. Łatwo i szybko można dostać się tu choćby z Warszawy czy z Trójmiasta. W Olsztynku zatrzymują się także pociągi relacji Warszawa-Olsztyn.
Wycieczki z przewodnikiem Olsztynek
Olsztynek należy do Międzynarodowej Sieci Miast Dobrego Życia Cittàslow. To ruch, który narodził się we Włoszech w ubiegłym stuleciu. „Powolne” miasta popierają różnorodność kulturową, chronią środowisko naturalne, promują tradycyjne lokalne produkty. Wartością Cittàslow jest równowaga, niezbędna do tego, by pracować i żyć lepiej. Symbolem sieci miast Cittàslow jest ślimak.
Gmina Olsztynek oferuje doskonałe warunki do tego, by skupić się nad jakością i efektywnością wypoczynku. Olsztynek to miasto niespieszne, propagujące koncepcję dobrego życia. Również turystyka ma tu charakter zrównoważony. Wytchnienie znajdą tu wszyscy, którzy chcą uciec z korporacji i przepełnionych biurowców. Potencjał niewielkiego Olsztynka jest nie do przecenienia. Atrakcje turystyczne w Olsztynku i okolicach przyciągają wielu odwiedzających.
Olsztynek – atrakcje turystyczne
Olsztynek pełen jest zabytków i atrakcji. Warto odwiedzić tu skansen, hutę szkła artystycznego, lokalne muzea, a także wejść na widokową wieżę ciśnień i obowiązkowo skosztować najlepszych jagodzianek na Mazurach. W mieście działają znane w kraju zakłady „TYMBARK” S.A., Wytwórnia Octu i Musztardy w Olsztynku.
Skansen w Olsztynku – zwiedzanie z przewodnikiem
Historia skansenu w Olsztynku sięga drugiej dekady XX wieku, kiedy to w Królewcu na terenie ogrodu zoologicznego otwarto park etnograficzny. Zgromadzono tu około 20 kopii cennych budynków pochodzących z XVIII i XIX wieku z terenu Prus. W 1937 roku zdecydowano się przenieść skansen do Olsztynka, w okolicach którego znajdował się pomnik Tannenberg Denkmal z mauzoleum prezydenta Rzeszy, feldmarszałka Paula Hindenburga. Przyjeżdżały tu liczne wycieczki z Niemiec. Muzeum architektury wiejskiej miało jeszcze bardziej uatrakcyjnić program pobytu odwiedzających. Translokacji dokonano w latach 1938 – 1942. Nie wszystkie obiekty udało się przenieść. Z pierwotnego założenia zachowało się 12 budynków. Po wojnie przez dziesiątki lat funkcjonowania skansen gromadził kolejne cenne zabudowania wiejskie, ratując je przed popadnięciem w ruinę. Dziś Muzeum Budownictwa Ludowego Olsztynek cieszy się dużą popularnością wśród turystów.
Skansen Olsztynek przewodnik
Co zobaczyć w skansenie w Olsztynku? Na powierzchni 94 ha zgromadzono prawie 80 obiektów dużej i małej architektury wiejskiej z Warmii, Mazur, Powiśla, Małej Litwy i Sambii. Najciekawsze zabytki w skansenie Olsztynek to: chaty mieszkalne, budynki sakralne, zabudowania gospodarcze i przemysłowe. Wewnątrz obiektów zobaczymy eksponaty obrazujące życie na dawnej wsi. Zbiory muzealne przekraczają 14 tys. egzemplarzy. Zwiedzanie skansenu Olsztynek to świetny pomysł na wycieczkę. Tradycyjne chaty warmińskie i mazurskie robią wrażenie.
Skansen w Olsztynku – zwiedzanie z dziećmi
Skansen Olsztynek organizuje wiele ciekawych imprez, jak np. Majówka (1.05.), Święto Ziół (15.08.) czy Dożynki Wojewódzkie (wrzesień). W okresie wakacji i w okolicy świąt odbywa się tu także mnóstwo warsztatów i spotkań skierowanych do rodzin i dzieci, które cieszą się olbrzymią popularnością. Warto śledzić kalendarz wydarzeń olsztyneckiego skansenu. Tradycyjne budownictwo ludowe Warmii i Mazur może być atrakcyjne również dla dzieci.
Olsztynek skansen – zwiedzanie z przewodnikiem
W skansenie w Olsztynku żyją zwierzęta: konie, krowy, kozy, owce, kury, gęsi, kaczki i inne. Sprawiają one dużo radości nie tylko dzieciom. Wrażenie robią także pełne ziół, kwiatów i warzyw przydomowe pachnące ogródki, uprawiane w dawnym wiejskim stylu.
Na terenie skansenu działa karczma, gdzie serwowana jest tradycyjna wiejska kuchnia oraz Pijalnia Ziół i Mieszanek Ziołowych Jakuba Babickiego. Można tu popróbować naparów z ziół, lemoniad ziołowych, domowego chleba z wegańskim smalcem oraz zakupić syropy, konfitury i ziołomiody. Flagowym produktem pijalni są płatki dzikiej róży w syropie.
Olsztynek – Salon Wystawowy i Dom Mrongowiusza
Do skansenu w Olsztynku należą także obiekty położone przy rynku w mieście. Są to Salon Wystawowy w dawnym gotyckim kościele parafialnym i Dom Mrongowiusza, w którym w 1764 roku przyszedł na świat Krzysztof Celestyn Mrongowiusz, późniejszy pastor, obrońca języka polskiego i polskiej tradycji kulturowej na Mazurach.
W Salonie Wystawowym można oglądać wystawy czasowe o różnorodnej tematyce. Najczęściej dotyczą one sztuki współczesnej. Dom Mrongowiusza z kolei zlokalizowany jest w dawnej baszcie na linii średniowiecznych murów obronnych Olsztynka. Można tu oglądać wystawę „W zaułku historii”. Parter poświęcony jest postaci Mrongowiusza. Na piętrze skupiono się na średniowiecznych zabytkach Olsztynka – kościele, baszcie i fragmencie murów obronnych.
Olsztynek – ratusz i Multimedialne Muzeum Obozu Jenieckiego Stalag IB i historii Olsztynka
Ratusz w obecnej formie stanął w Olsztynku pod koniec drugiej dekady XX wieku. Wcześniejszy budynek został spalony w czasie I wojny światowej w 1914 roku. Bryła wygląda okazale i reprezentacyjnie. W olsztyneckim ratuszu znajduje się wyjątkowe muzeum, gdzie zaprezentowano ekspozycję upamiętniającą ofiary drugiego co do wielkości w Prusach Wschodnich obozu jenieckiego Stalag IB Hohenstein, funkcjonującego w sąsiednim Królikowie w latach 1939-1945. W pierwszej sali urządzono wystawę prezentującą dzieje Olsztynka oraz walory turystyczne miasta i gminy. W drugim pomieszczeniu można zapoznać się ze skutkami zarówno I, jak i II wojny światowej dla Olsztynka. W szczególny sposób upamiętniono tu ofiary obozu jenieckiego. W 2016 roku placówka ta została uznana przez czytelników serwisu kulturaonline.pl za najlepsze multimedialne muzeum w Polsce.
Olsztynek – Tanneberski Lew
Przy ratuszu stoi okazały Lew ocalały z pomnika Tannenberg-Denkmal. Założenie to stanęło na obrzeżach Olsztynka w latach 20-tych XX wieku i upamiętniało zwycięstwo Niemiec nad Rosjanami w słynnej bitwie pod Tannenbergiem w 1914 roku. W 1934 roku pochowano tu prezydenta Rzeszy Paula von Hindenburga, bohatera narodowego Niemiec, dowodzącego we wspomnianej bitwie. Urządzono w tym miejscu jego Mauzoleum. Pod Denkmal ciągnęły tłumy mieszkańców Niemiec podczas patriotycznych pielgrzymek. Odbywały się tu liczne polityczne manifestacje i wiece.
W styczniu 1945 roku Niemcy w ostatniej chwili przed wkroczeniem Armii Czerwonej zdążyli wywieźć szczątki Hindenburga i jego żony, którą również tu pochowano. Kilka dni potem pomnik został wysadzony przez wycofujących się żołnierzy Wehrmachtu, a po wojnie rozebrany.
Dziś po Tanneberg-Denkmal zostało przykryte ziemią gruzowisko. Jego historię przypomina Lew, który był częścią założenia i upamiętniał poległych żołnierzy 147 Regimentu Piechoty. Autorem monumentu jest Michelangelo Pietrobelli. Zwierzę zostało wykute w jednej bryle granitu i waży około 7 ton. Przedstawia siedzącego lwa wspartego jedną łapą na kuli, symbolizującej kulę ziemską, nad którą pieczę miało sprawować państwo niemieckie.
Huta Szkła Artystycznego w Olsztynku – zwiedzanie
Huta Szkła Artystycznego w Olsztynku powstała w latach osiemdziesiątych XX wieku. Od 2005 roku prowadzona jest przez Tarasa Krynickiego. Można tu zobaczyć, jak wyrabia się prawdziwe szklane cudeńka ze szkła dekoracyjnego (m.in. aniołki, ptaszki, słoniki) oraz użytkowego (m.in. wazony, salaterki, świeczniki). Podczas pokazów na oczach obserwatorów rzemieślnicy dmuchają i formują gorącą masę szklaną, tworząc artystyczne formy. Przy hucie działa sklep, gdzie można zaopatrzyć się w oryginalne, ręcznie robione prezenty.
Zamek krzyżacki w Olsztynku
W Olsztynku częściowo zachowały się zabudowania dawnego średniowiecznego krzyżackiego zamku, w którym w XIX wieku urządzono szkołę. Uczył się tu m.in. Emil von Behring, pierwszy laureat nagrody Nobla w dziedzinie medycyny (1901 rok), uważany za twórcę immunologii. Dzięki jego badaniom udało się opanować błonicę, groźną chorobę zakaźną. W czasie I wojny światowej otrzymał Krzyż Żelazny za szczepionkę przeciw tężcowi, która uratowała życie tysiącom żołnierzy. Obecnie w budynku mieści się Zespół Szkół im. Krzysztofa Celestyna Mrongowiusza. Szczególne wrażenie robią dawne zamkowe sklepione piwnice.
Olsztynek – wieża ciśnień
W Olsztynku warto wejść na dawną wieżę ciśnień, która została zbudowana w 1906 roku. Jest wysoka na 34 m i ma charakterystyczny ośmioboczny kształt. Została gruntownie wyremontowana i z jej tarasu widokowego można oglądać miasto i jego najbliższą okolicę.
Olsztynek – Cukiernia Jagodzianka
Obowiązkowym punktem zwiedzania Olsztynka jest także wizyta w Cukierni Jagodzianka słynącej z najlepszych jagodzianek w całym regionie. Legendarne olsztyneckie drożdżówki wytwarzane są od lat 80-tych ubiegłego wieku. Fenomenem tego smakołyku jest prostota – tradycyjny przepis na ciasto drożdżowe, a przede wszystkim duża ilość jagodowego nadzienia. „Ciasta prawie nie ma, jest sama jagoda” – tak o jagodziankach z Olsztynka mówią ci, którzy już ich spróbowali. Jednym z wielu wielbicieli olsztyneckich jagodzianek był prof. Religa, któremu dostarczano je regularnie PKS-em. Przez wiele lat wysyłane były także do Belwederu. Co niektórzy żartują, że do cukierni można trafić po fioletowych plamach na chodniku przed wejściem. Nadzienie często „wylewa się” ze zjadanych przez zgłodniałych amatorów słodkości.
Olsztynek – Restauracja z Zielonym Piecem
Wnętrze zdobi piękny kaflowy piec koloru zielonego – stąd nazwa. Jest tu przytulnie i miło. W menu, m.in. rosół z kołdunami, zupa rybna z sandaczem, sumem, karpiem i jesiotrem, pomidorowa z domowym makaronem i wiejską śmietaną, udo gęsie zapiekane z jabłkiem i żurawiną, okoń z cebulką, lin w śmietanie, pierogi z farszem z kaczki, sernik z gorącymi malinami, tort bezowy z kremem pistacjowym. Restauracja należy do Sieci Dziedzictwo Kulinarne „Warmia, Mazury, Powiśle”.
Królikowo – obóz jeniecki
W Królikowie pod Olsztynkiem w latach 1939-1945 funkcjonował hitlerowski obóz jeniecki Stalag IB Hohenstein, w którym w sumie podczas wojny przetrzymywano około 250 tys. ludzi. Dziś po kilkudziesięciohektarowym obozie, w którym w szczytowym okresie znajdowało się ponad 100 baraków mieszkalnych, nie ma śladu.
Stalag IB Hohenstein był drugim co do wielkości obozem jenieckim na terenie dawnych Prus Wschodnich. W czasie II wojny światowej terytorium III Rzeszy i obszarów do niej przyłączonych podzielono na 21 okręgów wojskowych. Stalag IB był obozem jenieckim dla szeregowców i podoficerów (stalag) położonym w I. okręgu wojskowym (I – Prusy Wschodnie), w Olsztynku (Hohenstein). Powstał jako drugi (B). Pierwszy obóz w Prusach Wschodnich założono w dzisiejszych Stabławkach-Kamińsku (niedaleko Górowa Iławeckiego) pod nazwą IA Stablack.
Stalag IB Hohenstein był obozem przejściowym. Jeńcy, którzy tu trafiali byli kierowani do pracy na rzecz gospodarki niemieckiej, zazwyczaj do prac polowych u rolników z terenu Prus Wschodnich. Obóz został zajęty w 1945 roku przez wojska radzieckie w nienaruszonym stanie. Stalag IB został rozebrany po wojnie.
Sudwa – cmentarz jeńców
W obozie w Królikowie jednorazowo przetrzymywano nawet 40-50 tys. jeńców. Głównie byli to Francuzi, Rosjanie, Polacy i Włosi. Zmarłych grzebano na urządzonym w niedalekiej Sudwie cmentarzu. Szacuje się, że w Królikowie życie straciło około 55 tys. ludzi. Ciała Francuzów i Belgów (około 500 osób) po wojnie zostały ekshumowane i wróciły do swoich ojczystych krajów. Włosi także zostali ekshumowani, pochowano ich na cmentarzu na Bielanach w Warszawie. Obecnie w Sudwie spoczywają Polacy (około 1000 osób) i Rosjanie (prawdopodobnie ponad 50 tys.). Po wojnie cmentarz w Sudwie został uporządkowany, a w 1963 roku postawiono tu pomnik według projektu olsztyńskiego rzeźbiarza Ryszarda Wachowskiego. Przedstawia jeńca, który przez drut kolczasty próbuje wydostać się na wolność.
Magda, przewodnik po Olsztynku
