Miejsc o ciekawej historii, pereł architektury, zjawiskowych rezerwatów przyrody, historycznych budowli o charakterze militarnym lub przemysłowym na terenie Warmii i Mazur jest wiele.

I tak rzeczą wyjątkową w skali światowej jest powstały w latach 1846-1872 Kanał Elbląski z jedynymi jeszcze w tej chwili działającymi pochylniami. Pochylnie umożliwiają pokonanie około 100 m różnicy wysokości terenu na odcinku 10 km. Ta budowla hydrotechniczna o długości około 150 km (wraz z bocznymi nitkami), z 4 śluzami, 5 pochylniami, zabytkowym tunelem, groblami i licznymi obiektami mostowymi na trasie  przyciąga co roku rzesze turystów. Znaczenie przemysłowe kanału już w momencie kończenia jego budowy stało pod znakiem zapytania. Przyczyną był dynamiczny rozwój kolejnictwa w Prusach Wschodnich, a co za tym idzie przejęcie transportu wszelkiego rodzaju surowców przez kolej. Jednak w okresie międzywojennym, a już z zupełnym powodzeniem po II wojnie światowej, Kanał zaczął służyć innej gałęzi gospodarki – turystyce.

Jest na olsztyńskim zamku kapitulnym rzecz wyjątkowa. Wyjątkowa z racji swego wieku i jej autora. Tablica astronomiczna Mikołaja Kopernika – zaznaczał na niej linie przebiegu promienia słonecznego odbitego w zwierciadle ustawionym w krużganku zamku – najprawdopodobniej miała wyznaczyć równonoc wiosenną lub zobrazować proces jej wyznaczenia. Eksperyment był przeprowadzany od stycznia 1517 roku. Odkrycie posłużyło reformie kalendarza, przeprowadzonej przez papieża Grzegorza XIII (kalendarz gregoriański). Doświadczenie opisane zostało w księdze De Revolutionibus.

Około 113 km2 powierzchni (największe w Polsce), nieprzewidywalna natura, dość płytkie – maksymalnie do 18 m głębokości, z licznymi podpowierzchniowymi głazowiskami i wypłyceniami, położone w całości w największym obszarowo w województwie Mazurskim Parku Krajobrazowym , zwane Mazurskim Morzem – Jezioro Śniardwy. Ten wyjątkowy akwen, który możemy poznawać zarówno z wody (kajak, biała flota) jak i podczas wycieczek pieszych i rowerowych – najkrótsza trasa wokół jeziora to około 85 km. Ten urokliwy zbiornik wodny z licznymi półwyspami i wyspami oferuje nam piękne krajobrazy i ciekawostki historyczne – grodziska, umocnienia z czasów I i II wojny (m.in. pozostałości po forcie Lyck), liczne zabytki architektury w miejscowościach otaczających jezioro oraz ciekawostki przyrodnicze.

Na terenie województwa warminsko-mazurskiego znajduje się 111 rezerwatów przyrody. Są to rezerwaty przyrody nieożywionej, faunistyczne, florystyczne, leśne i inne. Mimo że są województwa o większej liczbie miejsc ścisłej ochrony przyrody (mazowieckie, pomorskie i zachodniopomorskie), to jednak w warmińsko-mazurskiem stanowią one największy obszar – aż 31 tys. ha!